Arty, een historische roman – hoofdstuk 9: “De wereld van kunst is er een voor mannen”

Een warme gloed kronkelt van mijn buik naar mijn borst. Och moeder, maak je toch geen zorgen. Ik stop de brief in de envelop; de postzegel heeft haar nog vijf cent gekost ook. Zondag ga ik meteen naar Kampen, al is dan mijn hele loon voor de maand januari foetsie. Ik heb toch niets anders te doen, ik had gehoopt te kunnen gaan kijken bij het schaatsen, maar de vorst is alweer uit de lucht. Ik stop de brief in de zak onder mijn schort en loop met het ontbijt en de drie andere brieven naar boven.

“Goedemorgen Arty, wil je even?” Kreunend gaat ze rechtop in bed zitten. Meneer Verhooft is nog niet geweest met de spullen van de dokter, schiet het paniekerig door me heen. “Is het goed als ik dat straks doe, mevrouw? Dan ontbijt u eerst en hier heeft u ook de post.” Driftig veegt ze de brieven van het dienblad. “Niks straks, nu!”

Ik haal de naald uit haar arm, ze kijkt me stralend aan. De onrust is op slag verdwenen. “Zo, dit was wel nodig, zeg. Vanmiddag om halfdrie komt mijn vriendin op visite, dan moet ik wel zo goed zijn dat ik beneden kan zitten. En theedrinken natuurlijk. Zeg, hoe oud ben jij ook weer?” “Twintig, mevrouw.” “Je ziet er moe uit, kringen onder je ogen. Heb je een vriend?” Gelukzalig staart ze naar buiten. “Een zeeman, met een blote vrouw op zijn lijf getatoeëerd, die je eens flink te pakken neemt en dan weer voor maanden vertrekt. Dát houdt het huwelijk fris!”

Ik geef haar het dienblad met het ontbijt aan dat ik even op het nachtkastje had geparkeerd. “Uw boterham met kaas. En denk om uw thee, voordat die koud is.” “Jij hebt nog lang geen trouwplannen, toch?” “Nee, hoor.” Zucht. Alles lijkt vandaag over het huwelijk te gaan. Eerst mijn moeders brief en nu zij ook al. “Ik weet nog helemaal niet of ik ooit wel wil trouwen. Ik wil eigenlijk vooral gelukkig worden.” Mevrouw veegt met het servet over haar lippen en zegt met volle mond: “Geluk is een illusie. Ieder mens maakt zich nou eenmaal illusies. Illusies zijn de grootste verslaving. Misschien is het beter om niet te trouwen. Iedere man kan huichelen, maar zodra ze beroepsfarizeeër worden, is het hek van de dam. Enfin, neem één ding van mij aan: zorg ervoor dat je wel kinderen krijgt. Beter ongetrouwd met kinderen, dan andersom.” Ze verslikt zich en begint zo te hoesten dat ik even bang ben dat ze erin blijft.

De biefstukken leg ik een voor een in het gloeiendhete vet. “Zeg, je hebt maar voor één gedekt?” Meneer Verhooft komt naast me bij het fornuis staan. “Hier zijn de spullen van dokter Vaals. Vanochtend kwam ik er niet meer aan toe om die langs te brengen. Waar zal ik het laten?” Ik wijs naar de keukenla waar ook de werklijst in ligt. “Daar graag. Ja, mevrouw eet niet mee. Zij is direct na de visite van haar vriendin naar bed gegaan.” “Morgen beginnen we met het plan van dokter Vaals,” bromt hij. “En jij dekt nu voor twee.” “Dat zou toch morgenavond zijn, vóór de les, als mevrouw tenminste niet…” “Nu ook. En gauw een beetje!”