RedactieSchrijfster Henriëtte de Smet heeft een nieuw boek! ‘Chapeau Roos!’ heet het en het is opnieuw een historische roman. Dit keer over de periode aan het begin van de 20e eeuw. En ja, bij een nieuw boek hoort ook een nieuw gesprek. Daarom zochten we haar op bij de lancering in Hilversum.
Iedere week (behalve nu, tijdens de zomervakantie) deelt schrijfster Henriëtte de Smet bij Zin in Koffie een hoofdstuk uit haar historische roman ‘Arty’. Het verhaal van een vrouw die, als dienstbode, aan het werk gaat in Amsterdam en zich ontwikkelt tot kunstenares én voorvechtster van vrouwenrechten. Sterke vrouwen, dat is een terugkerend thema in de boeken van Henriëtte. Niet zo gek dus dat ook haar nieuwe boek over een sterke vrouw gaat in een tijd waarin vrouwen nog geen rechten hadden binnen onze maatschappij.
Een glas cava en een goed gesprek
Bij boekhandel Voorhoeve aan de Kerkstraat in Hilversum ligt het nieuwe boek ‘Chapeau Roos!‘ te pronken, terwijl radio dj en presentator Tineke de Nooij Henriëtte aankondigt. Dat eerste exemplaar is altijd een bijzonder moment. “Het was de laatste paar weken nog even heel erg aanpoten, maar we hebben het weer gehaald”, aldus Henriëtte. Na maanden van hard werken is de roman nu verkrijgbaar voor iedereen en kan Henriëtte weer opgelucht ademhalen: “De spannendste tijd moet eigenlijk nog beginnen, ik kan niet wachten op de eerste reacties van lezers.”
Dit keer geen koffie voor bij het interview, maar een glaasje cava. Want, bij een feestje horen bubbels! Laten we maar meteen beginnen, want we zijn heel benieuwd naar het nieuwe boek én het verhaal erachter.
Je nieuwe boek ‘Chapeau Roos!’ is opnieuw een historische roman, gesitueerd in het begin van de 20ste eeuw. Wat is er zo aantrekkelijk aan deze periode?
“Het begin van de 20e eeuw was een tijd van voorspoed, waarin veel gebeurde. Net als in de rest van de wereld was ook in Nederland tot 1914 (WO I) de invloed van het Victoriaanse tijdperk sterk merkbaar. De Victoriaanse tijd is vernoemd naar Queen Victoria die tot 1901 in Engeland op de troon zat. Deze tijd kenmerkte zich in Engeland, dat als centrum van de wereld werd gezien, enerzijds door grote economische voorspoed met helaas ook veel oorlogen, anderzijds door een enorme verpreutsing waarbij menig upper class lady zich nog weleens uitgedaagd voelde om de grenzen op te zoeken en laag uitgesneden decolletés te dragen.
“In Nederland leidde deze verpreutsing onder anderen tot de Zedelijkheidswet in 1911. Prostitutie, condooms en abortus werden toen verboden. En natuurlijk waren deze jaren ook de jaren die in het teken stonden van de eerste feministische golf, die uiteindelijk leidde tot het algemeen kiesrecht in 1919. Sowieso een arena om veel aan gezelligheid, maar soms ook aan ongemak te laten plaatsvinden.”
De setting van het boek is in een voor ons ver verleden, toch zijn de onderwerpen nog steeds wel actueel. Heb je hier bewust voor gekozen?
“Ja, de hierboven genoemde Zedelijkheidswet verbood bijvoorbeeld abortus, maakte die nog veel strafbaarder dan die al was, waardoor beunhazerij alle kans kreeg en veel vrouwen onnodig overleden aan de complicaties van een niet deskundig uitgevoerde abortus. In navolging van Amerika klinken er hier nu, in onze moderne tijd, ook steeds meer geluiden tegen abortus, een letterlijk levensgevaarlijke ontwikkeling. In mijn boek ondergaat een van de personages dan ook een abortus zoals die destijds illegaal uitgevoerd werden, ergens op een keukentafel.”
Je maakt de vergelijking met nu. Welke paralellen zie je tussen toen en nu? Of zijn die er echt niet meer?
“De hang naar het traditionele gezin met moeders die thuisblijven voor de kinderen lijkt hier en daar steeds meer op te spelen, net nu vrouwen veelal hoger opgeleid zijn dan mannen. Daar is misschien niet zo veel mis mee: als het financieel kan en alles vrijwillig gebeurt, moet iedereen tenslotte vrij zijn om te kiezen. Het zou ook raar zijn om moeders te veroordelen omdat ze voor hun eigen kinderen willen zorgen.
“Maar dat geldt dan ook andersom. De moeders die ervoor kiezen om carrière en opvoeding te combineren, zouden ook niet veroordeeld moeten worden. En dat zie ik helaas in fanatieke groepen van thuisblijfmoeders, hun websites, podcasts etc. steeds meer gebeuren. Nu hebben we als het goed is de keuze. Vroeger was die er niet, toen moesten moeders thuisblijven en hadden ze niets te vertellen. Roos, de hoofdpersoon in mijn nieuwe roman, roept op een gegeven moment dan ook hilarisch uit dat je als vrouw beter een soort van toegewijd huisdier kunt zijn.”
Als je een historische roman als ‘Chapeau Roos!’ schrijft, hoe doe je dan je research? Is dit makkelijk of juist heel ingewikkeld?
“Voor mijn eerste historische roman ‘Last en Liefde’, die in dezelfde periode speelt, heb ik veel archieven bezocht en las ik alles wat los en vast zat om me in te leven in die tijd. Inmiddels ben ik er redelijk in thuis en daardoor was de research dit keer eenvoudiger. Ook doordat ik beter wist waar ik moest zoeken voor de juiste informatie – en niet in de laatste plaats omdat er nu veel meer dan zeven jaar geleden online te vinden is.”
Hoe ben je bij dit verhaal van ‘Chapeau Roos!’ gekomen? Is dit gebaseerd op echte historische figuren?
“Het verhaal is gebaseerd op de realiteit voor veel vrouwen uit die tijd, van wie een behoorlijk deel zelfs nog analfabeet was. Slechts enkelen wisten deze realiteit te ontstijgen. Een tot de verbeelding sprekend voorbeeld hiervan is de Franse modeontwerpster Coco Chanel, wiens komaf niet bepaald een glorieuze carrière deed vermoeden. Net als bij Roos dus. In ‘Chapeau Roos!’ zijn de feiten waar gebeurd, de personages zijn geboren in mijn brein.”
Je nieuwe boek is nu officieel uit, maar ben je dan al meteen bezig met het boek wat hierna gaat komen of moet je daar nog aan beginnen?
“Langzaamaan begint er iets te borrelen, maar ik geef het altijd de tijd. Pas als een idee lang blijft hangen, weet ik dat ik ermee aan de slag kan. Nog geen idee ook in welke vorm ik mijn nieuwe ideeën ga gieten, maar dat het weer een feelgoodroman wordt, is zo goed als zeker. Een verhaal waarin weer van alles gebeurt, zeker ook minder glorieuze dingen, net als in het leven, maar dat toch vooral warm en positief is. Je kunt mij gerust een soort Sound of Music-addict noemen.”
Tot slot, wat zou je willen dat de lezers van je nieuwe boek ‘leren’ van het verhaal?
“Allereerst hoop ik dat het een mooi, toegankelijk verhaal is dat de lezer meesleept in het leven van de vrouwen uit die tijd. Waarbij ze zich wellicht realiseren hoe bevoorrecht we nu zijn ten opzichte van nog maar honderd jaar geleden en we vooral niet terug moeten willen naar die tijd. Daarnaast hoop ik dat het inspireert om door te zetten, ook al zit het niet altijd mee, en zodoende toch je doel te bereiken. Wat dat doel ook is.”
Het nieuwste boek kopen?
Henriëtte de Smet heeft meerdere romans geschreven die overal in de winkel te koop zijn. ‘Chapeau Roos!’ is haar nieuwste historische roman nu verkrijgbaar is.
Chapeau Roos!
Auteur: Henriëtte de Smet
Uitgeverij: Uitgeverij Ellessy
EAN: 9789464934663
Joy Moonen
Asjha van den Akker
Redactie
Francien Griffioen
Dorothé Schellekens
Eline de Ruig