Joy MoonenIncasseren is moeilijk, maar ik weet inmiddels dat het soms nodig is om een zinnige stap vooruit te zetten. Al geef ik toe dat het best hard kan aankomen. Vooral als het in het openbaar gebeurt.
Een anderswerkendlijf hebben wil niet zeggen dat ik niets kan. Ik doe het alleen vaak op een andere manier én met hulp van mensen en organisaties om mij heen. Net als de simpele uitklapbare planken in het openbaar toilet waarop je je baby makkelijk kunt verschonen. Het is een oplossing om mensen te ondersteunen; om ze iets te laten doen wat nu een stuk makkelijker gaat. En, voor mij geldt hetzelfde. Ik kan tegen een beperking aanlopen waar een oplossing voor wordt bedacht, zodat ik én velen met mij makkelijker kunnen functioneren binnen de maatschappij. Neem als voorbeeld het instappen bij de bus.
Boze buschauffeur
Ik reis veel met de stadsbus. In Arnhem gaat dit met een plankje wat elektrisch onder de bus uitkomt. De chauffeur moet hiervoor een combinatie van knoppen indrukken. Meestal gaat dat goed. Soms gaat het fout, zoals vorige week. Na het binnenrijden ging het plankje niet meer terug onder de bus. De chauffeur begon hoorbaar te mopperen. Waarna hij opstond om het plankje tevergeefs een paar schoppen te verkopen en mij op een verwijtende toon te vragen: ”Wat doe jij hier in de bus? Voor jouw soort zijn er speciale busjes.” Ik was met stomheid geslagen.
Ik wilde iets zeggen, maar er kwam geen geluid bij de woorden. Dat geluid kwam gelukkig van mijn medepassagiers: “Nou ja zeg! Jij kunt hier niets aan doen hoor, trek het je niet aan.” Uit ervaring weet ik dat de chauffeur het systeem aan en uit moet zetten en dan komt het plankje weer in beweging. En jawel hoor, het lukte uiteindelijk. Toen ik op de halte van mijn bestemming was groette ik de chauffeur en bedankte hem voor de moeite, wat hem lichtelijk verraste. Dit deed ik bewust.
"Ik ga je vertellen hoe dat komt en dan weet je ook hoe je het op kunt lossen." De gemeente consulenten tegenover mij keken me verwachtingsvol aan.
Flexibiliteit of vinkje
Op mijn terugweg naar huis trof ik dezelfde man. Toen ik me bij hem meldde knikte hij enigszins beschaamd, waarna hij het plankje onder de bus uit liet komen en deze zonder enige hapering weer onder de bus wist te krijgen. Soms is het net een bokswedstrijd. Klappen incasseren en daarna subtiel reageren, zonder dat er bloed vloeit. In mijn visie is er voor iedereen een plek in onze samenleving.
De verschillen die mensen uniek maken zorgen ervoor dat we elkaar kunnen aanvullen. Het vervelende vind ik dat de grootste groep mensen in de samenleving – mensen die geen beperkingen kennen – bepalen of we een situatie vanuit een vinkje of flexibiliteit bekijken. Het vinkje die we gebruiken om te bepalen of ik wel of niet ergens bij hoor, of ergens aan kan bijdragen. Het is zo jammer dat er hierbij, in eerste instantie, wordt uit gegaan van de negatieve verschillen, in plaats van de positieve gelijkenissen. Ik heb dezelfde levensdoelen als jij.
Het verschil zit hem in hoe ik deze behaal. Om dit verschil te overbruggen is flexibiliteit nodig, dan haal ik mijn doelen binnen mijn mogelijkheden en functioneer ik optimaal. Bij een vinkje ben ik meer bezig om mijn mogelijkheden aan te passen, dan dat ik bezig ben mijn (levens)doelen te behalen. Dit kost me fysiek en mentaal veel energie. Ik functioneer het beste vanuit flexibiliteit, daar dien ik voor mezelf en de mensen om mij heen respectvol duidelijk in zijn.
Mijn ochtendritueel
Nog een voorbeeld dan maar. Mijn levenservaringen zijn de basis in mijn werk. Door deze in de praktijk te verwerken gebeuren er heel mooie dingen. Het geeft mensen inzichten over zaken waar ze zich niet van bewust zijn. Maar, dat vraagt wel om flexibiliteit…van beide kanten. Ik werk momenteel samen met een gemeente om hen te voorzien van advies over het onderwerp inclusie. Dat levert soms interessante gesprekken op. “Joy, wij hebben de gewoonte om mensen te bellen tussen 08:30 uur en 10:00 uur. Wij merken dat er een bepaalde groep is die we heel moeilijk kunnen bereiken.” “Tot die groep mensen behoor ik”, nam ik het over.
Ik legde met een glimlach, maar wel bewust de nadruk op het woord mensen. Dat extra woord plaats de situatie direct in de context. “En, ik ga je vertellen hoe dat komt en dan weet je ook hoe je het op kunt lossen.” De gemeente consulenten op het scherm tegenover mij keken me verwachtingsvol aan. Ik ging verder: “’s Morgens vroeg kan ik letterlijk mijn vingers en mond bijna niet bewegen. Mijn lichaam heeft tijd nodig om op te starten. Als je me dan belt, hoor ik de telefoon, maar deze oppakken en je te woord staan, dat lukt dan nog niet. Dus, het klopt dat je me dan niet kunt bereiken.” De blikken op het scherm spraken boekdelen.
“Vanaf 11:00 uur tot 19:30 uur ben ik via verschillende kanalen bereikbaar en krijg je desnoods binnen twaalf uur een reactie. Mijn tip: ga met mensen in overleg welke vorm van communicatie voor jullie beiden het beste past.” Het kost me nu geen enkele moeite meer om deze kennis te delen. Die ervaringen zijn allemaal opgeslagen in laatjes in mijn hoofd. De negatieve gevoelens die hier ook bij horen heb ik omgebogen naar ingrediënten waarvan ik bij gebruik iedere keer weloverwogen de hoeveelheid bepaal.
Gelijkwaardige collega
Om dit goed te kunnen doen dienen inspanning en ontspanning in evenwicht te zijn. Mijn lijf helpt mij hier heel goed bij. Toch heb ik soms te laat in de gaten dat ik ergens inzit wat me te veel energie kost. Vaak heeft dit te maken met een opdracht waarbij iemand zich op de borst slaat met de kennis die ik heb gedeeld.
“Ik heb een gehandicapte gevraagd hoe het moet. Ik ga er niets mee doen, maar ik heb het wel gevraagd…” John ziet dit meestal eerder dan ik. “Tja je hebt er weer zo één”, lacht hij dan fijntjes voordat ik het me ook realiseer. “Nu weet je weer waarom je doet wat je doet. Houd vol. Rond het netjes af en geniet van de opdrachten waarbij je meer dan een gelijkwaardige collega bent. Binnenkort gaan we lekker samen naar Frankrijk. Dan kun je even bijtanken.”
Wil je meer lezen van Joy?
Joy Moonen heeft meerdere boeken geschreven. Van inspirerende boeken over haar leven, tot kinderboekjes die haar jeugd beschrijven.
De kracht van mijn onmacht
Auteur: Joy Moonen
Uitgeverij: Empowermij.com
EAN: 9789079872039
Anne Kuiper
Francien Griffioen
Redactie
Henriëtte de Smet