Arty, een historische roman – hoofdstuk 2: “Amsterdam is Sodom en Gomorra”

“Waarom stond die man in de krant?” Moeders ogen waren zo goed als zwart.
“Het ging over zijn expositie. En zo leuk, het begon met.” Ik haalde diep adem: ‘Het is een gure dag. Maar op de Willemsparkweg 28 is dat niet merkbaar. In het atelier van Pieter Verhooft, waar de hoge ramen het daglicht overvloedig binnenlaten, lijkt altijd de zon te schijnen. Wellicht is de verschijning van de kunstenaar hier debet aan’.” De zinnen die ik van voren naar achteren en weer terug kende, perste ik er in één keer uit. “Nou, toen wist ik zeker dat het goed zat. Anders zetten ze zoiets echt niet in de krant.”

“Toe maar, wat een deftige woorden gebruik jij ineens.” “Zo stond het er gewoon.” “Amsterdam is Sodom en Gomorra. Wees waakzaam, wees op uw hoede, want uw vijand, de duivel, zwerft rond als een brullende leeuw, op zoek naar prooi.” “Ach moeder, moet u nu alweer de Bijbel erbij halen?” “Kind, je weet niet waar je aan begint. Waarom? Blijf hier, hier heb je het toch goed? Je hebt een mooie betrekking. Die grote stad met alle gevaren en poeha, je hebt er geen idee van. Kampen is alles wat je weet.” “Daarom moeder,” had ik geantwoord. “Juist daarom.”

En nu, twee dagen later, ga ik in mijn nieuwe Amsterdamse betrekking eerst maar eens met de plumeau langs de lijsten van de schilderijen. Daarna is het hout tot halverwege de muren aan de beurt. Het is maar goed dat de lamp aan is, anders was het veel te donker om goed te kunnen zien. Overal donkerbruin hout. Het zal wel antiek zijn, denk ik terwijl ik het kleed van de tafel haal en met de plumeau over het blad veeg. Het donkergroene behang met gouden bloemen maakt me niet vrolijker, eerlijk gezegd. De palm in de hoek staat er fier bij. Mijn oog valt op een beeld op het tafeltje tussen de palm en de fauteuil in. Een deftige mevrouw in een japon – o nee jurk – met een strak ingesnoerd lijfje. Haar borsten bollen er een beetje bovenuit. Ze ligt op een sofa, wat nog lang niet makkelijk moet zijn in zo’n hoepelrok. Vanonder haar pruik staren haar ogen glazig de kamer in.

Ik loop er naartoe om het van dichtbij te bekijken, maar door het harde geluid van klokslagen struikel ik van schrik over de rand van het kleed. Met mijn hand leun ik tegen de muur; net niet tegen dat beeldje aan gevallen, gelukkig. Er klinken nog een keer drie slagen, nu een stuk zachter, van de staande klok in de gang. “Doe je wel voorzichtig,” hoor ik achter me. Ik kijk om. Mevrouw staat in de deuropening. Is ze daar al die tijd blijven staan? “Ja natuurlijk, mevrouw, ik schrok van de klokken. Het is verder zo fijn stil hier.” “Dat zijn de klokken van de Vondelkerk. Had je ze niet eerder gehoord vandaag? Ach, de wind zal gedraaid zijn. Soms hoor je ze nauwelijks, soms is het alsof ze hiernaast staan. Ik houd van dat geluid. Ben ervan gaan houden, zoals ik van veel in de stad heb moeten leren houden. Dat is helaas niet allemaal gelukt tot nu toe. Het is dat
mijn man hier moet zijn voor zijn werk. In deze stad. Maar,” ze wijst naar het raam, “die kerk, dat is mijn baken. Hoeveel wandelingen ik wel niet gemaakt heb, door het prachtige park heen, altijd naar de kerk aan de andere kant. Tegenwoordig loop ik er niet meer zo vaak, ik kan er iedere grasspriet inmiddels wel dromen, maar dit park biedt de illusie van de perfecte natuur. En dat is een prettig tegenwicht tegen deze stad van canaux, canards, canaille.”

“Eh, ja.” Geen idee waarom ik dat zeg, maar ik moet toch iets antwoorden. Geen idee ook wat het betekent wat zij zegt, maar het klinkt niet als iets goeds. Ik pak het beeld met mijn linkerhand op om het met de plumeau in mijn rechterhand af te stoffen. “Grachten, eenden en gespuis. Voltaire, misschien dat je dat niet wist,” zegt mevrouw. “Geeft niets hoor. Zeg, dat beeld…zet je dat gauw weer neer!” Meteen staat ze naast me. “Dit beeld nooit meer oppakken, wil je. Daar is het veel te kostbaar voor. Sèvres!”