Henriëtte de SmetIn hoofdstuk 26 spreekt Arty haar twijfels uit over de relatie die zij heeft met Verhooft en vraagt zij hem heel direct of het niet beter is om een keuze te maken.
De hele dag ben ik ermee bezig geweest, ik kon mijn gedachten nauwelijks bij de fournituren houden en al helemaal niet bij het afrekenen ervan. Waardoor ik er tot drie keer toe te laat achter kwam dat ik een klant tekort heb gedaan. Enfin, mevrouw en meneer Fournituur zullen daar geen probleem mee hebben. Maar nu weet
ik het zeker: Bloem in Bloei en de Gekooide Vrouw, dat worden mijn bijdragen aan de expositie van Verhooft in Mauve. Belangrijk is dat ik het rustig houd; zodra Verhooft ook maar iets van de Gekke Vrouwenclub, zoals hij dat tegenwoordig noemt, in mijn werken ontdekt, kan ik het wel vergeten. Zeker na eergisteren.
De Gekooide Vrouw heeft natuurlijk een duidelijke boodschap, maar Verhooft zal zo verguld zijn dat ik het schilderij opnieuw heb gemaakt met zijn kritiek in mijn achterhoofd, dat zijn ijdelheid het van zijn afkeer wint. De afkeer die kennelijk zo groot is dat ik mijn eerste, volgens Verhooft dicht gekalkte versie, van de Gekooide nooit meer in Laren ben tegengekomen. Vermoedelijk heeft hij het doek weggegooid of waarschijnlijker, opnieuw gebruikt. Naast de Gekooide lijkt Bloem in Bloei lekker damesachtig en dus neutraal. Gezellig en geruststellend. Voor wie niet goed kijkt. Wie dat wél doet, zal zien dat het hart van de bloem wel heel erg vrouwelijk is. Maar dat weet ik alleen. Verhooft zal het niet opvallen.
Met mijn armen over elkaar staar ik naar het lege doek in het midden van mijn kamer. Vanuit mijn ooghoeken zie ik een plasje water onder de deur door sijpelen. Hopelijk stopt het snel met regenen; inmiddels weet ik dat het water gewoon het hout intrekt zolang er geen stortbui volgt. Ja, de Gekooide Vrouw ga ik eerst opzetten. Wellicht met een straaltje bloed uit de gezwollen ader in haar hals, maar dat beslis ik pas als het af is. Het bloed zoals dat uit de
arm van Philippine vloeide wanneer ik even mis prikte. Philippine is natuurlijk ook gekooid. Gevangen in haar gouden, maar kinderloze kooi. En in Verhooft. Iedere vrouw is gekooid, wat haar afkomst of status ook is. Helemaal als ze getrouwd is. Behalve misschien koningin Wilhelmina dan, zo dacht ik altijd. Maar schijn bedriegt. Want ook zij zit gevangen in een huwelijk met haar Hendrik, die puur uit financiële liefde met haar getrouwd is en het met de echtelijke trouw niet zo nauw neemt. Althans dat zegt mevrouw Fournituur, en zij weet alles van die dingen. Die bespreekt ze allemaal met haar zus als zij over is uit Kampen.
Laatst kwamen ze samen de winkel in om voor haar zus wat band en knopen uit te zoeken. ‘Dag mevrouw Oortsen, hoe is het met u?’ Mijn uitgestoken hand nam ze niet aan, wel antwoordde ze het heel goed te maken. Daarna keerde ze mij haar rug toe en liep, nadat ze band en knopen hadden uitgezocht, achter haar zus aan de winkel uit. Perplex vroeg ik me af of ik haar soms iets had aangedaan. Mevrouw Fournituur moet altijd om haar zus lachen. ‘Ach, die provinciaal weet niet beter, dus ik laat haar meestal maar kletsen. Met al haar veroordelingen. Haar wereldje is zo klein.’ Gekooid in haar kleine, benauwde wereldje.
Maar als je het bekijkt zoals het is ben ik dat ook, terwijl ik zelf mijn geld verdien, mijn eigen waterpaleisje huur, mijn schilderijen heb waarin ik alles van mezelf kwijt
kan, ja zelfs met mijn activiteiten voor de Vereniging van Vrouwenkiesrecht ben ik toch ook een Gekooide Vrouw. Gekooid door Verhooft.
Hij houdt twee vrouwen gevangen in zijn web van ijdelheid. Of van kleinzieligheid.
Ik trek mijn kleren uit en hang ze over de stoel. Op mijn tenen loop ik over het kleed dat inmiddels ook al vochtig is geworden van het binnen sijpelende water.
Met woeste streken zet ik de omtrek van het hoofd op. Het klopt natuurlijk van geen kanten wat Verhooft doet, of van wat ik doe. Waarin ben ik eigenlijk anders dan Madame de Pompadour? Op wie ik pakweg nog maar een jaar geleden zo afgaf dat ik haar bespottelijk maakte in mijn eerste echte schilderij op doek? Ja, een heleboel geld en aanzien maken natuurlijk het verschil. Maar verder? Ben ik ook niet gewoon de maîtresse van zo’n man? Zo’n man, die zelfvoldaan is over zijn macht. Of in het geval van Verhooft, die ook nog eens verdrinkt in zelfmedelijden door de verslaving van zijn vrouw, en daarom denkt een minnares te kunnen hebben. Want wat is de echte reden van haar verslaving?
In feite dat ze niet voldoet als vrouw. In zijn ogen en in die van alle andere mannen. Dus wiens schuld is dat dan, die hele verslaving? Waar ligt de echte oorzaak van het probleem? Of beter gezegd: bij wie? Toen ik eergisteren, weer terug in het buitenhuis na het Hamdorff-feest, Verhooft zei dat ik misschien wél kinderen zou kunnen krijgen, bromde hij dat er daarom altijd condooms in huis zijn. Natuurlijk kwam het ook door de drank dat ik hem bij zijn arm had gegrepen en had gegild: ‘En stel nou dat ik toch in verwachting raak, per ongeluk?’ Hij had zich omgedraaid met de mededeling te gaan slapen.
Waarop ik hem van achteren besprong. Met mijn benen om zijn heupen geklemd en mijn vuisten op zijn borst trommelend, had ik in zijn oor geschreeuwd: ‘En wat dan? Nou, wat dan? Wordt het niet de hoogste tijd dat jij eens gaat kiezen? Dat je Philippine verlaat? Je hebt niets met dat mens, je doet alles met mij. Dit is toch oneerlijk, voor haar maar net zo goed voor mij? Daarbij houd je vooral jezelf voor de gek.’ Hij zwiepte voorover om mij over zijn nek van zich af te laten rollen. In mijn val bleef ik zijn jas vasthouden, waardoor er een flesje uit zijn zak viel.
Keihard was ik met mijn kont op de grond beland. Hij bukte om het flesje op te pakken maar ik was er eerder bij en draaide de dop los, er kwam een sterke dranklucht uit. ‘En wat is dit, waarom heb je dit bij je?’
‘Noodrantsoen. Voor als het me te veel wordt met jou. Jij bent net zo gek als die club van je. Zo mogelijk nog veel gekker. Wat denk jij eigenlijk? Wat had je zelf gedacht?’ Ik weet niet hoe lang het duurde voordat ik toch maar naast hem kroop, nadat ik eerst de gastenkamer had bekeken, waar het bed verdwenen was. Nog een streek die zo uitschiet dat meteen de hele opzet is verpest. Ik moet eerst meer afstand nemen. Misschien morgen of overmorgen. Of volgende week. Anders begin ik morgen eerst met Bloem in Bloei.
Ik trek mijn kleren uit en hang ze over de stoel. Op mijn tenen loop ik over het kleed dat inmiddels ook al vochtig is geworden van het binnen sijpelende water. De regen lijkt goddank gestopt. Ik draai de petroleumlamp uit en ga op mijn rug liggen. Langzaamaan zie ik de barsten in het plafond verschijnen. Vanwege het flauwe licht dat door het kantelraampje schijnt – niet alle buren zijn dus al naar bed – kan ik ook de was ontwaren die ik vanochtend aan de lijn heb opgehangen.
Het is belangrijk dat ik het goedmaak met Verhooft. En goed houd, in ieder geval tot aan de expositie. Daarna zien we wel weer.
Ik stuur hem morgen wel een ansichtkaart, met ‘Groeten uit Amsterdam’. Dat is wel grappig om die op de Willemsparkweg te ontvangen. Uit Amsterdam, naar Amsterdam, verheug me op dit weekend Laren! zal ik erop schrijven. Het moet wel heel gek lopen wil Philippine die kaart in handen krijgen. En als toch, dan is het maar beter ook. Wat kan mij het schelen. Net zomin als dat mijn handen ondanks alles toch weer onder de dekens verdwijnen. Om mijn woede te doven, wil ik de slaap nog kunnen vatten, draai ik me om en met mijn gezicht in het kussen gebruik ik Verhooft als Klaas Vaak.
Het nieuwste boek kopen?
Henriëtte de Smet heeft meerdere romans geschreven die overal in de winkel te koop zijn. ‘Chapeau Roos!’ is haar nieuwste historische roman nu verkrijgbaar is.
Chapeau Roos!
Auteur: Henriëtte de Smet
Uitgeverij: Uitgeverij Ellessy
EAN: 9789464934663
Arne Wolven
Elske Muis
Redactie
Joy Moonen