Wij Nederlanders houden van koffie! Dat staat als een paal boven water. Maar, hoe is die liefde voor deze drank precies ontstaan? En, hoe heeft die ooit zo mysterieuze bes de hele wereld weten te veroveren?
Laten we eens, onder het genot van een bakje koffie uiteraard, in die geschiedenis duiken en precies ontdekken waar ons favoriete bakje troost vandaan komt. Hoezo is geschiedenis saai? Als je leest over de achtergrond van die ene kleine koffieboon, zul je waarschijnlijk totaal anders tegen je koffiekopje aankijken. Het is namelijk een reis vol avontuur én cultuur.
Hoe het ooit begon: dansende geiten en monniken
Net als ieder ander geschiedkundig verhaal is ook de oorsprong van koffie niet 100% zeker vast te stellen. Wat we wel zeker weten is dat koffie z’n oorsprong vindt in Afrika. In de hooglanden van Ethiopië om precies te zijn. De legende gaat dat koffie hier is ontdekt door een Ethiopische geitenhoeder genaamd Kaldi in de 9e eeuw. Iedere keer dat hij met z’n geiten eropuit trok viel het hem op dat ze enorm energiek werden.
Dit kwam door het eten van rode bessen van een bepaalde struik. Uit nieuwsgierigheid probeerde Kaldi de bessen zelf ook en voelde hij een vreemde opwinding. Hij deelde zijn ontdekking met een lokale monnik, die de bessen vervolgens gebruikte om een drankje te maken dat hem hielp tijdens lange uren van gebed. Dit zou de ontdekking zijn van koffie.
Van soefi’s tot sultans
Vanuit Ethiopië reisde koffie naar Jemen, waar het in de 15e eeuw populair werd onder soefi-mystici. Ook zij gebruikten het om wakker te blijven tijdens nachtelijke rituelen. Al snel werd koffie een belangrijk onderdeel van het sociale leven in het Midden-Oosten. De eerste koffiehuizen, qahveh khaneh, ontstonden in steden als Mekka en Caïro.
Deze plekken werden niet alleen gebruikt om koffie te drinken, maar ook om te praten, muziek te luisteren en zelfs politieke discussies te voeren. Ook toen al was koffie dus een drankje dat mensen bij elkaar bracht. De populariteit verspreidde zich snel naar het Ottomaanse Rijk. In Istanbul werd koffie zo geliefd dat het zelfs een rol speelde in huwelijksrituelen – een man die zijn vrouw geen koffie kon bieden, riskeerde zelfs een scheiding!
Europa ontdekt koffie: duivelse drank of trendsetter
Toen koffie in de 17e eeuw Europa bereikte, was de reactie gemengd. Sommigen noemden het een “duivelse drank”, terwijl anderen er helemaal weg van waren. Paus Clemens VIII werd gevraagd om koffie te verbieden, maar na een slokje besloot hij dat het té lekker was om te verbieden. Sterker nog, hij doopte het om als een christelijk drankje. Tegenwoordig zouden we dat een nogal sterke testimonial noemen, die het merk een flinke boost gaf.
Al snel schoten ook in Europa tal van koffiehuizen als paddenstoelen uit de grond. Dit gebeurde met name in steden als Londen, Wenen en Parijs. Deze plekken werden hiermee ook meteen hubs voor intellectuelen, kunstenaars en zakenlieden. In Londen werd zelfs de beroemde Lloyd’s of London verzekeringsmaatschappij opgericht in een koffiehuis! Wie had dat gedacht, dat koffie de basis zou zijn voor veel van onze culturele, economische en zelfs politieke ontwikkelingen?!
Koffie, het gezicht van revoluties
Maar koffie heeft ook een ‘donkere’ keerzijde. De invloed van koffie was op een gegeven moment zo groot dat de groeiende vraag naar koffie ervoor zorgde dat Europese kolonisten koffieplantages begonnen in diverse tropische gebieden over de hele wereld. Zo brachten de Nederlanders koffie naar Java (Indonesië), de Fransen naar Martinique en de Spanjaarden naar Midden- en Zuid-Amerika. Deze expansie ging gepaard met uitbuiting en slavernij.
En, koffie veroorzaakte ook politieke turbulentie over de hele wereld. In de 18e en 19e eeuw werd koffie zelfs het symbool van revolutie. Tijdens de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog werd het Engelse kopje thee demonstratief vervangen door koffie als patriottisch drankje. En in Brazilië, nu ’s werelds grootste koffieproducent, speelde koffie een cruciale rol in de economische en politieke ontwikkelingen van het land. Je kunt zeggen dat koffie toen was wat olie nu is: een grondstof die veel positieve ontwikkelingen mogelijk maakt, maar die tegelijkertijd ook de basis is van veel nationale én internationale conflicten.
Koffie vandaag de dag
Vandaag de dag is koffie niet meer weg te denken uit ons leven. Van espressobars in Italië tot hipsterkoffietentjes in Amsterdam, koffie heeft zich ontwikkeld tot een cultureel icoon. We hebben het over cold brew, latte art en single-origin bonen – koffie is niet langer alleen een drankje, maar een ervaring. En, laten we de derde golf van koffie niet vergeten, waarbij de focus ligt op duurzaamheid en kwaliteit. Steeds meer mensen willen weten waar hun koffie vandaan komt en hoe deze wordt geproduceerd. Fairtrade en direct trade zijn geen uitzonderingen meer, maar de norm.
Koffie is dus absoluut meer dan alleen een middel om wakker te blijven. Het is een verhaal van ontdekking, cultuur en verbinding. Of je nu een espresso-snuiver bent of een fan van een simpele filterkoffie, elke slok is een eerbetoon aan een geschiedenis die al eeuwen oud is. Dus de volgende keer dat je een kopje koffie neemt, neem dan ook even de tijd om te bedenken: ik hou een bijzonder stukje historie vast!
Nederlanders zijn koffieleuten
Wij Nederlanders staan bekend om onze liefde voor koffie. En, dat is niet zomaar. Gemiddeld drinken wij zo’n 2,4 kopjes koffie per persoon per dag. Dit komt neer op bijna 875 kopjes koffie per persoon per jaar! Ter vergelijking: thee, hoewel ook populair, blijft toch een stukje achter. Nederlanders drinken gemiddeld 90 liter thee per jaar, tegenover maar liefst 150 liter koffie. Koffie wint dus duidelijk de strijd om ons hart (en onze maag).
Het typische Nederlandse koffiemoment is een sociaal ritueel. Of het nu gaat om een gezellige koffiepauze op het werk, een kopje koffie bij een verjaardag (met natuurlijk een koekje erbij), of een bakje troost bij thuiskomst – koffie is écht overal. En, laten we de beroemde Nederlandse “koffie verkeerd” niet vergeten, een heerlijke mix van koffie en warme melk die perfect is voor een ontspannen momentje.
Top 10 meest koffiedrinkende landen ter wereld
Benieuwd waar ze nog meer gek zijn op koffie? Dit is de top 10 meest koffiedrinkende landen ter wereld, gebaseerd op de gemiddelde koffieconsumptie per persoon per jaar. En wat blijkt, wij zijn niet dé allergrootste koffieleuten op deze aardkloot. Onze Scandinavische bovenburen drinken nog veel meer!
- Finland – 12 kg per persoon per jaar (ja, ze zijn echt koploper!)
- Noorwegen – 9,9 kg
- IJsland – 9 kg
- Denemarken – 8,7 kg
- Nederland – 8,4 kg (goed bezig, hè?)
- Zweden – 8,2 kg
- Zwitserland – 7,9 kg
- België – 6,8 kg
- Luxemburg – 6,5 kg
- Canada – 6,2 kg
Zoals je ziet, zijn het dus vooral Noord-Europeanen die de lijst aanvoeren. Waren wij zelf niet verbaasd over, maar wat ons wel verbaasde, was dat Italië helemaal niet in de top 10 voorkomt! En dat ondanks de enorme stempel die dit land heeft gedrukt op de manier waarop wij onze koffie drinken.
Ontvang ook onze nieuwsbrief
Iedere maand versturen we een nieuwsbrief vol met de beste tips, recepten én leuke acties. Wil je ook op de hoogte blijven? Geef je dan snel op!
